Kişinin yaşadığı topluluk süresince kıymeti olan , yetenek, çizi ve öteki davranış biçimlerini geliştirdiği proseslerin tüyöneten.
Terbiye, önceden saptanmış esaslara için insanların davranışlarında belirli gelişmeler esenlamaya yarayan planlı etkiler sürecidir.
Terbiye; bireyin davranışlarındaki yaşantısı vasıtasıyla kasıtlı olarak ve isteyerek bileğalışverişme meydana getirme sürecidir.
Görüldüğü kabilinden eğitimin bir çok tanılamamı konstrüksiyonlabilmektedir. Fakat, günümüzde çoğunlukla tercih edilen tanılamam:
“Bireyin davranışında, kendi yaşantısı vasıtasıyla ve kasıtlı olarak istenilen yönde( eğitimin fakatçlarına yarar ) bileğalışverişme meydana getirme sürecidir.” Şeklindedir.
Bu teşhis için;
· Terbiye bir prosestir.
· Terbiye sürecinde, bireyin davranışlarının istenilen yönde bileğalışveriştirilmesi fakatçlanmaktadır.
· Davranışlarındaki bileğalışverişme kasıtlı olarak gerçekleştirilmektedir.
· Terbiye sürecinde bireyin kendi yaşantıları esastır.
EĞİTİMİN SÜRECİ
Eğitimin üç temel öğesi vardır.
1. Fakatç
2. Öğretme ve öğrenme etkinlikleri
3. Bileğerlendirmeler
Terbiye fakatçla adım atar, öğretme-öğrenme etkinlikleriyle devam eder ve değerlendirme ile son bulur. Sürecin bu mantığı bilcümle kültürler bâtınin nüshadır. Fakatçların içinde ne olduğu ve öğrenme bâtınin kullanılan öğretme yöntemleri kültürden kültüre için bileğalışverişebilir, fakat sürecin doğası bileğalışverişmez.
Terbiye kapsamı ve tanılamamlanması açısından çok geniş bir kavramdır. Tarih süresince biraşkın filozof ve terbiyeci, eğitimin ne başüstüneğuna konusunda farklı farklı tanılamamlamalarda bulunmuştur. Günümüzde ise eğitimin ikrar edilen ölçünlü tanılamamı şudur: Terbiye, bireyin davranışlarında kendi yaşantıları vasıtasıyla kasıtlı olarak istendik davranış bileğalışverişikliği meydana getirme sürecidir. Bu tanılamamlama ekseninde eğitimin umumi hatları çizilebilir. Bu tanılamamlamanın süresince eğitime konusunda temelı önemli kavramlar vardır. Özellikle “kendi yaşantıları vasıtasıyla”, “kasıtlı olarak”, “istendik davranış bileğalışverişikliği” ve “müddetç” kabilinden kelimeler eğitimin esas taşlarıdır.
Terbiye, isim bâtınin dirim boyu devam eden bir prosestir ve davranışlarda başkalık meydana getirir. Bu davranış değişiklikleri ise bireyin kendi tecrübelerine dayanır. Davranış değişiklikleri istendik doğrusu beklentilere ve hedeflere yarar olabileceği kabilinden istenmedik yönde bile gelişebilir. Terbiye sürecinin alışverişletilmesi ise kasıtlı doğrusu programlı ve programlı olabileceği kabilinden gelişigüzel bile olabilir. Kasıtlı olarak meydana getirilen eğitime formal yetişek, gelişigüzel meydana getirilen eğitime ise informal yetişek denir. Elan açıklayıcı bir örnek verirsek okul, dershane, yetişek merkezleri kabilinden mekânlarda maruz yetişek formal; bireyin kendi çevresinden edinmiş olduğu ve planlı programlı olmayan yetişek ise informal eğitidir. Kısaca yetişek yalnızca okullardaki öğrenmelerle sınırlı bileğildir.
Terbiye Türleri
Terbiye türlerine için sınıflandırıldığında formal ve informal yetişek yetişmek üzere dü tür ortaya çıkar. Formal yetişek okullarda ya da kurumlarda belirli bir tasar ve program çerçevesinde gerçekleştirilir ve bu yetişek tipinin belirli bir amacı vardır. Bu düzende yetişek süreci yönetimsel bir ekip ve eğitmenler tarafından planlanır. İnformal yetişek ise hudayinabit gelişen ölçüsüz ve programsız meydana getirilen eğitimdir ki duygusal bu eğitimi sosyal çevresinden gizil olarak edilir.
Terbiye Sistemi
Terbiye, bir düzen olarak ele alındığında ise yetişek sisteminin üç temel ögesi bulunmaktadır: Bunlar kaynaklar, prosesler ve çıktılardır. Menşe; eğitimin beslendiği öğretmen, öğrenci, bina, tesisat, maliyet, personel kabilinden fiziksel unsurlardır. Süreç; okul süresince gerçekleştirilen dersler, öğrenme yaşantıları ve öğüt aktiviteleridir. Çıktılar ise bireyde marifet, yeterlilik, yetki, sınav hatimeları kabilinden istenilen davranış bileğalışverişiklikleridir.